การใช้เครื่องประดับของคนไทยสมัยก่อน

            

            

            การใช้เครื่องประดับตกแต่งร่างกายของคนไทยสมัยกรุงศรีอยุธยาในจดหมายเหตุของชาวต่างชาติ เช่น ในจดหมายเหตุของลาลูแบร์ได้กล่าวถึงว่า

“ชาวสยามสวมแหวนที่นิ้วท้ายๆ คือ นิ้วกลาง นิ้วนาง และนิ้วก้อย ของมือทั้งสอง  และสมัยนิยมอนุญาตให้สอดสวมได้มากวงเท่าที่จะมากได้ เขาอาจปลงใจซื้อแหวนเพชรก็ได้ ในราคาถึงวงละครึ่งเอกิว (เอกิวหนึ่งมีค่าเท่ากับ 3 ปอนด์) พวกผู้ชายไม่รู้จักใช้สร้อยประดับคอของตนหรือของภรรยาเลย แต่ผู้พวกผู้หญิงและเด็กๆทั้งสองเพศรู้จักการใช้ตุ้มหู ตามปรกตินั้นตุ้มหูมีรูปร่างเหมือนอย่างลูกปัวร์ (poire ลูกแพร์) ทำด้วยทองคำ เงิน หรือ กะไหล่ทอง เด็กหนุ่มเด็กสาวลูกผู้ดีสวมกำไลข้อมือ แต่จะสวมถึงอายุ 6 หรือ 7 ขวบเท่านั้น แล้วยังสวมกำไลที่แขนและที่ขาอีกด้วย เป็นกำไลวง (ก้านแข็ง) ทำด้วยทองคำหรือกะไหล่ทอง”

นอกจากเครื่องประดับนานาชนิด ดังกล่าวแล้ว ในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ยังมีผู้นิยมนำเหรียญต่างๆมาใช้เป็นเครื่องประดับแต่งตัวให้เด็กอีกด้วย เป็นเหตุให้พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวต้องมีพระบรมราชโองการให้ประกาศห้ามเมื่อ วันพฤหัสบดีขึ้น 4 ค่ำ เดือน 7 ปีมะเส็งนพศก (ตามปฏิทินน่าจะเป็นวันขึ้น 5 ค่ำ ตรงกับวันที่ 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2400) มีความตอนหนึ่งว่า

“อนึ่ง ราษฎรชาวบ้านนอกมีเงินน้อย หาเงินยาก เมื่อหาได้เล็กน้อยก็เอาเงินบาทบ้าง เงินสลึงบ้าง เงินเฟื้องบ้าง เจาะรอยผูกคอ ผูกข้อมือบุตรหลาน ด้วยจะอวดกันว่ามีเงินอย่างนั้นเห็นงามอยู่หรือ เงินเหรียญเจาะร้อยผูกคอบ้าง ผูกข้อมือบ้าง ทำเป็นสังวาลบ้าง แต่งตัวบุตรหลานด้วยสำคัญว่าเป็นของประหลาด จะอวดว่ากว้างขวาง มีของต่างประเทศนั้นเห็นว่างามอย่างไร เมื่อคิดดูเป็นน่าอายน่าอดสู แก่คนนอกประเทศ ซึ่งมีทองเหรียญ เงินทองดื่นถมมากมายใช้สอยซื้อขายเหมือนเงินบาท เงินสลึง เงินเฟื้อง แลเบี้ยที่ใช้สอยกันอยู่ในกรุง แลในเขตแดนพระราชอาณาจักรรี้ ไม่เป็นของวิเศษแปลกประหลาดเลย... แต่นี้ไปขอเสียเถิด ชายหญิงในกรุงนอกกรุงทั้งไพร่ผู้ดีบรรดาอยู่ในพระราชอาณาจักร อย่าได้เอาทองเหรียญ เงินเหรียญ มาเจาะร้อยทำเป็นเครื่องแต่งตัวบุตรหลานเลย ขอให้เลิกเสียเป็นอันขาดทีเดียว”

ตามที่กล่าวมานี้สรุปได้ว่า การตกแต่งร่างกายด้วยเครื่องทองของมีค่าในสมัยโบราณ ไม่อาจจะแต่งเหมือนกันไปได้หมดทุกคน เจ้านาย ขุนนาง และราษฎร ต้องรู้กาลเทศะว่าควรแต่งและไม่ควรแต่งอย่างไร จึงจะถูกต้องตามธรรมเนียมที่กำหนดไว้ในกฎหมาย